Wzloty i upadki
O Chandos Anthems G.F. Haendla
Okoliczności powstania dzieła
Cykl Chandos Anthems powstał na zamówienie Henriego James Bridgesa- Księcia Chandos. Książę Chandos był jednym z protektorów i pracodawców GF Handla.
Książę Chandos z rodziną
Dzieje księcia są bardzo dramatyczne, są tam spektakularne wzloty i upadki. W latach 1710-1720 był on jednym z głównych udziałowców South Sae Company. W krótkim czasie, na handlu z hiszpańskimi terytoriami w Ameryce Północnej i Południowej, dorobił się majątku równowartości ok.95 milionów dolarów (!).Wybudował jeden z najokazalszych Pałaców w Londynie, a także wyremontował kościół św. Wawrzyńca, fundując wspaniałe, wyrafinowane freski i wyposażenie oraz dbając o wysoki poziom muzyki. Handlowskie Chandos Anthems powstały w latach 1717-1718 w czasie największego prosperity książęcej rodziny. Dzieła Handla miały być muzyką „godną” odnowionych wnętrz książęcego kościoła.
wnętrze kościoła św. Wawrzyńca
Niestety w roku 1720 nastąpił krach finansowy spółki Księcia Chandos. W jednej niemalże chwili stracił on cały majątek i popadł w ogromne długi. Jego problemy finansowe dotknęły bezpośrednio Haendla, gdyż książe był jednym z głównych mecenasów artysty i prowadzonej przez niego opery Royal Academy of Music. Ponadto książę zatrudniał Handla w charakterze nadwornego kompozytora. Wobec tego artysta był zmuszony szukać nowych możliwości dla finansowania swoich przedsięwzięć.
Po czasach świetności Księcia Chandos zostało w sumie niewiele. Jego wspaniały pałac został wkrótce po jego śmierci zdemolowany- części snycerki, kolumnada i inne cenne elementy pojawiały się jeszcze przez jakiś czas na londyńskich aukcjach. Przetrwały natomiast freski w Kościele św. Wawrzyńca i wspaniała muzyka zamówionych przez niego 12 Anthems GF Haendla.
Tekst
Punktem wyjściowych dla Chandos Anthems jest tekst. Handel zaczerpnął go w całości z Biblii- z Księgi Psalmów. Bardzo celowo podobierał wyjątki z psalmów, a następnie skomponował do nich muzykę, odpowiadającą wymowie, nastrojom i charakterowi tekstów. Muzyka miała „przemawiac, wzruszac i zachwycać", w myśl starożytnej zasady docere, movere, delectare ,
Handel dobiera i zestawia fragmenty psalmów wprost genialnie. Zawierają one w sobie cały wachlarz nastrojów i emocji, a także stanów duchowych i sąsiadujących ze sobą skrajnych emocji. To wszystko zostało oddane i zintensyfikowane przez Handla poprzez muzyke . Stąd wynika m.in. ogromna różnorodność obsadowa, stylistyczna i formalna poszczególnych części Anthems.
Chandos Anthem 6b jest tu doskonałym przykładem. Tekst Anthemu stanowią fragmenty Psalmu 42 (Jak łania pragnie wody ze strumieni..). Handel skrupulatnie wybiera wersety i opracowuje je muzycznie, bierze przy tym pod uwagę formę oraz treść z całą symboliką i wymowę tekstu.
Za pomocą języka muzycznego, Haendel genialnie odczytuje i przedstawia jego zabarwienie emocjonalne. Niektóre wersety rozpisuje na chór, inne przeznacza do wykonania solo, wszystko jest dokładnie przemyślane łącznie z obsadą orkiestry i doborem środków języka muzycznego: rytmu , metrum, melodii, motywów, użytych rejestrów ( wysoko - nisko), odcieni dynamicznych ( cicho i introwertycznie, czy głośno – ekstrawertycznie) i wszelkich odcieni pośrednich, a w końcu …..artykulacji (sposób śpiewania poszczególnych fraz- zdań, wyrazów a nawet głosek),która daje największe możliwości różnicowania charakteru dźwięku.
Na przestrzeni kilku części Anthemu 6b przemierzamy muzyczną drogę poprzez skrajne stany emocjonalne i duchowe: od nastrojów depresyjnych w lirycznej, rzewnej i przejmującej arii „Tears are my daily food” – „Łzy stały się moim powszednim chlebem”, aż po niepohamowaną radość w wirtuozowskim, pełnym pozytywnej energii chórze „With the voice of praise and thanksgiving"„Wśród modlitw i radosnych okrzyków… "
Duchowość
Bez aspektu duchowego nie ma muzyki Haendla, a tym bardziej jego Anthemów w całości opartych na tekstach biblijnych. Odniesienia do Boga były w sztuce baroku rzeczą normalną i powszechną. Obcowanie z dziełami tamtej epoki to wejście w zupełnie inny świat i światopogląd. Dzięki muzyce barokowej znajdujemy się w zupełnie innym czasie i w innej przestrzeni duchowej. Muzyka baroku przynosi ze sobą wartości unikatowe dla współczesnego człowieka, które często w naszej kulturze są „towarem deficytowym”. To niesamowite, że możemy z tego bogactwa korzystać dziś.. tu i teraz!
Forma
Wieloczęściowy Anthem składa się z instrumentalnego wstępu, a następnie z części wokalnych: chórów, arii i recytatywów. Ta architektonika wiążę się z jednej strony z angielska tradycją a z drugiej – w haendlowskim wydaniu, przywodzi na myśl barokowa kantatę. Handel bawi się technikami, stylami, robi celowe odwołania do muzyki o wiele wcześniejszej. Tak jest w cześci „ Now , when I think” „Teraz kiedy wspominam dni dawno minione” i dalej w części: "For I went with the multitude” „Kiedy szedłem w uroczystym orszaku”. Wspominając owe dni kompozytor wprowadza starożytną melodię średniowiecznej sekwencji „Victime Paschali Laudes”(sic!). A surowe brzmienie całości przywołuje na myśl niektóre kantaty JS Bacha.
pałac Księcia Chandos w Londynie
Okoliczności powstania dzieła
Cykl Chandos Anthems powstał na zamówienie Henriego James Bridgesa- Księcia Chandos. Książę Chandos był jednym z protektorów i pracodawców GF Handla.
Książę Chandos z rodziną
Dzieje księcia są bardzo dramatyczne, są tam spektakularne wzloty i upadki. W latach 1710-1720 był on jednym z głównych udziałowców South Sae Company. W krótkim czasie, na handlu z hiszpańskimi terytoriami w Ameryce Północnej i Południowej, dorobił się majątku równowartości ok.95 milionów dolarów (!).Wybudował jeden z najokazalszych Pałaców w Londynie, a także wyremontował kościół św. Wawrzyńca, fundując wspaniałe, wyrafinowane freski i wyposażenie oraz dbając o wysoki poziom muzyki. Handlowskie Chandos Anthems powstały w latach 1717-1718 w czasie największego prosperity książęcej rodziny. Dzieła Handla miały być muzyką „godną” odnowionych wnętrz książęcego kościoła.
wnętrze kościoła św. Wawrzyńca
Niestety w roku 1720 nastąpił krach finansowy spółki Księcia Chandos. W jednej niemalże chwili stracił on cały majątek i popadł w ogromne długi. Jego problemy finansowe dotknęły bezpośrednio Haendla, gdyż książe był jednym z głównych mecenasów artysty i prowadzonej przez niego opery Royal Academy of Music. Ponadto książę zatrudniał Handla w charakterze nadwornego kompozytora. Wobec tego artysta był zmuszony szukać nowych możliwości dla finansowania swoich przedsięwzięć.
Po czasach świetności Księcia Chandos zostało w sumie niewiele. Jego wspaniały pałac został wkrótce po jego śmierci zdemolowany- części snycerki, kolumnada i inne cenne elementy pojawiały się jeszcze przez jakiś czas na londyńskich aukcjach. Przetrwały natomiast freski w Kościele św. Wawrzyńca i wspaniała muzyka zamówionych przez niego 12 Anthems GF Haendla.
Tekst
Punktem wyjściowych dla Chandos Anthems jest tekst. Handel zaczerpnął go w całości z Biblii- z Księgi Psalmów. Bardzo celowo podobierał wyjątki z psalmów, a następnie skomponował do nich muzykę, odpowiadającą wymowie, nastrojom i charakterowi tekstów. Muzyka miała „przemawiac, wzruszac i zachwycać", w myśl starożytnej zasady docere, movere, delectare ,
Handel dobiera i zestawia fragmenty psalmów wprost genialnie. Zawierają one w sobie cały wachlarz nastrojów i emocji, a także stanów duchowych i sąsiadujących ze sobą skrajnych emocji. To wszystko zostało oddane i zintensyfikowane przez Handla poprzez muzyke . Stąd wynika m.in. ogromna różnorodność obsadowa, stylistyczna i formalna poszczególnych części Anthems.
Chandos Anthem 6b jest tu doskonałym przykładem. Tekst Anthemu stanowią fragmenty Psalmu 42 (Jak łania pragnie wody ze strumieni..). Handel skrupulatnie wybiera wersety i opracowuje je muzycznie, bierze przy tym pod uwagę formę oraz treść z całą symboliką i wymowę tekstu.
Za pomocą języka muzycznego, Haendel genialnie odczytuje i przedstawia jego zabarwienie emocjonalne. Niektóre wersety rozpisuje na chór, inne przeznacza do wykonania solo, wszystko jest dokładnie przemyślane łącznie z obsadą orkiestry i doborem środków języka muzycznego: rytmu , metrum, melodii, motywów, użytych rejestrów ( wysoko - nisko), odcieni dynamicznych ( cicho i introwertycznie, czy głośno – ekstrawertycznie) i wszelkich odcieni pośrednich, a w końcu …..artykulacji (sposób śpiewania poszczególnych fraz- zdań, wyrazów a nawet głosek),która daje największe możliwości różnicowania charakteru dźwięku.
Na przestrzeni kilku części Anthemu 6b przemierzamy muzyczną drogę poprzez skrajne stany emocjonalne i duchowe: od nastrojów depresyjnych w lirycznej, rzewnej i przejmującej arii „Tears are my daily food” – „Łzy stały się moim powszednim chlebem”, aż po niepohamowaną radość w wirtuozowskim, pełnym pozytywnej energii chórze „With the voice of praise and thanksgiving"„Wśród modlitw i radosnych okrzyków… "
Duchowość
Bez aspektu duchowego nie ma muzyki Haendla, a tym bardziej jego Anthemów w całości opartych na tekstach biblijnych. Odniesienia do Boga były w sztuce baroku rzeczą normalną i powszechną. Obcowanie z dziełami tamtej epoki to wejście w zupełnie inny świat i światopogląd. Dzięki muzyce barokowej znajdujemy się w zupełnie innym czasie i w innej przestrzeni duchowej. Muzyka baroku przynosi ze sobą wartości unikatowe dla współczesnego człowieka, które często w naszej kulturze są „towarem deficytowym”. To niesamowite, że możemy z tego bogactwa korzystać dziś.. tu i teraz!
Forma
Wieloczęściowy Anthem składa się z instrumentalnego wstępu, a następnie z części wokalnych: chórów, arii i recytatywów. Ta architektonika wiążę się z jednej strony z angielska tradycją a z drugiej – w haendlowskim wydaniu, przywodzi na myśl barokowa kantatę. Handel bawi się technikami, stylami, robi celowe odwołania do muzyki o wiele wcześniejszej. Tak jest w cześci „ Now , when I think” „Teraz kiedy wspominam dni dawno minione” i dalej w części: "For I went with the multitude” „Kiedy szedłem w uroczystym orszaku”. Wspominając owe dni kompozytor wprowadza starożytną melodię średniowiecznej sekwencji „Victime Paschali Laudes”(sic!). A surowe brzmienie całości przywołuje na myśl niektóre kantaty JS Bacha.
pałac Księcia Chandos w Londynie