Troja libretto EN/PL
Libretto na podstawie: Elkanah Settle „The virgin Prophetess”
Akt I
Recytatyw:
War, war and battle, rage no more,no more!
Wojny, wojny i bitwy, wściekłości nigdy więcej!
The God’s have give’n their vengeance o’ver,
Bogowie oddalili swoją zemstę,
Paris is now Heav’ns darling boy:
Parys jest teraz niebios ulubionym chłopcem:
Whilst smiling peace and Halcyon joy,
Gdy się uśmiecha pokój i halcyjońska radość,
And brood around the walls of Troy
I dostatek otaczają mury Troi.
Our guardian Gods this proof have given
Strzeżący nas bogowie dowiedli,
That Love’s the care of Heav’n.
że miłość cieszy się opieką niebios.
Chór:
Our Guardian Gods this proof have giv’n,
Strzeżący nas bogowie dowiedli,
that Love’s the care of Heav’n
że miłość cieszy się opieką niebios.
Aria:
Then drive my chariot, drive me round
Więc niech jedzie mój rydwan, niech jedzie wokoło,
And let the loud toung’d trumpet sound
I niech głośny, donośny trąb dźwięk
The earth, the skies, yet louder still with Io paeans fill.
Ziemię, powietrze, jeszcze głośniejszymi dla Jowisza penami napełni.
Crack, crack your brazen throats asunder,
Huczcie i grzmijcie do schrypnięcia waszych z brązu gardeł,
So loud still list’ning worlds shall wonder,
Tak głośno, aż się zdziwią słuchające światy,
And Jove, almighty Jove shall eccho back in thunder.
A Jowisz, wszechmocny Jowisz, zawtóruje gromem.
Chór:
Crack, crack your brazen throats asunder
Huczcie, grzmijcie do waszych z brązu gardeł schrypnięcia!
So loud till list’ning Worlds shall wonder
Aż słuchające światy się zdziwią,
And Jove, almighty Jove
I Jowisz, Wszechmocny Jowisz
shall eccho back in thunder
Zawtóruje gromem.
Akt II
Chór:
Thou Goddess all celestial bright
O ty bogini cała niebiańsko piękna,
Diana Heav’ns fair virgin light
Diano,nieba piękne dziewicze światło,
Of all the Heav’nly beauties, thine
Ze wszystkich nieba piękności, twój
The clearest beams, the purest shine
Najjaśniejszy promień, najczystszy blask
For, oh, thou chastily divine,
Lecz oh, ty boska czystości,
There’s spots in ev’ry star, but thine.
Nie ma gwiazdy bez skazy, poza tobą.
Aria:
Thou heav’n born Maid, yet greater still,
Ty, Panno niebiańskiego urodzenia, lecz jeszcze wspanialsza,
Who singly the bright Orb to fill,
Która sama jedna świetlistą sferę wypełniasz
True monarch reign’st alone.
Prawdziwa monarchini władająca niepodzielnie.
Chór:
See, see, round our walls, what triumph calls?
Spójrz, spójrz, wokół naszych murów, jaki tryumf ogłaszają?
Our foes they fly,
Nasi wrogowie, oni uciekają
See, our fears, they die.
Spójrz, nasze obawy odchodzą.
The kindest powr’s of Heav’n are ours,
Najlepsze siły niebios są po naszej stronie,
thou guardian of the Trojan tow’rs.
Otaczają opieką wieże Troi.
To thee these solemn rites we pay
Przed wami te uroczyste obrzędy odprawiamy
The laughing joys of this great day
Roześmianą radością tego wielkiego dnia
In smile we thank, when ‘tis in tears we pray.
Z uśmiechem dziękujemy, podczas gdy we łzach wznosimy modły.
Akt III
Piosenka Kupidyna:
See here my quiver, see, see my darts,
See, see the sovereign Lord of hearts:
Spójrzcie na mój kołczan, spójrzcie na me strzały,
Spójrzcie na Pana władającego sercami:
Love fills an universal throne;
‘Tis I, ‘tis I that reign, that reign alone,
Miłość wypełnia tron wszechświata,
To ja, to ja króluję sam,
The great and fair, all bend their knee,
The whole world bows to me.
Wielcy i piękni, wszyscy klekają,
Cały świat mi się kłania.
Ore Kings below and haev’ns above,
‘Tis I the empire boasts;
Nad królami w dole i niebiosami w górze,
To właśnie ja imperium władam,
‘Twas I dubb’d almighty Jove,
the first great knight of the toast.
To byłem ja, który pasowałem wszechmocnego Jowisza
Na pierwszego wielkiego księcia toastu.
‘Tis I make war, ‘tis peace I sign;
The ties of hands and hearts are mine,
To ja zaczynam wojny, ja pokój zawieram;
Więzy rąk i serc są moje,
I rouse the hero, give th’alarms,
‘tis I that call to arms, to arms.
Ja budzę bohatera i biję na alarm,
To ja wołam do broni, do broni.
But when the Nymphs in triumph led,
Oh, then I call to bed, to bed.
Lecz kiedy Nimfy w tryumfie wiodę,
Oh, wtedy wołam do łoża, do łoża.
Nor wonder that a pow’r so strong,
My blooming years enjoy!
Nie dziwi, że siłą tak wielką
Cieszę się w latach mego rozkwitu!
The God of wit is always young,
And love, love, and love th’immortal boy.
Bóg swawoli jest zawsze młody,
I kocha, kocha nieśmiertelnego chłopca.
Chór:
To love we’ll sing, great Love to thee,
O miłości zaśpiewamy, wielkiej Miłości do ciebie,
All human race must bend a knee;
Przed którą cała rasa ludzka musi zgiąć kolana;
Love do’s the whole creation move,
Miłość całe stworzenie ożywia,
And all mankind’s the work of Love
I cała ludzkość jest dziełem Miłości.
The great the fair, the rich the poor,
Wielcy i piękni, bogaci i biedni,
Love Natures Lord must all adore,
Miłość, jako Pana Natury muszą wszyscy czcić,
Let Jove the worlds proud scepter sway,
Nichże Jowisz świata berłem dumnie kołysze;
Love finds him subjects to obey.
Miłość czyni go poddanym sobie.
Akt IV
Piosenka Flory:
‘Tis Flora calls, where’s my train,
Ev’ry Nymph and ev’ry Swain?
Oto Flora wzywa , gdzie jest moja drużyna,
Wszystkie Nimfy i wszyscy Pasterze?
Recytatyw:
(Nimfa)
When that commanding voice we hear,
Dread Sovreign, we appear.
Gdy ten rozkazujący głos słyszymy,
Straszna pani, przybywamy.
(Flora)
Say Nymph, say, how burns love’s fragant fire?
Powiedz Nimfo, powiedz, jak płonie wonny żar miłości?
(Nimfa)
All nuptial truth, all chast desire
W czystej prawdzie, w niewinnym pragnieniu.
(Flora)
Where’s that Truth and Virtue dwells?
Gdzież owa prawda i cnota mieszka?
(Nimfa)
Not in proud courts, but humble cells.
Nie na dumnych dworach lecz w skromnych chatach.
Aria:
(Nimfa)
The woods, the plains, the bow’r, the grove
W lasach, na równinach, w altankach i w gaju,
Those scenes of innocense and love
w tym otoczeniu niewinności i miłości.
‘Tis the in endless joys we reign;
Tam, w niekończącej się radości panujemy;
Love’s pleasure all without the Pain.
miłość samą przyjemnością tu jest, bez bólu.
We fear no starting dreams; nor dread,
Nie boimy się złych snów ani drżymy
The bolts hang o’er th’adulterer’s head.
przed gromami nad głową cudzołożnika.
We keep the tyrant consciense under
Trzymając się w tyranii sumienia.
The gods we fear, but not their thunder.
boimy się bogów lecz nie ich grzmotów.
Degenerate world, what art thou grown,
O wyrodny świecie, czym się stałeś,
When thus the cott can shame the throne
kiedy to prosta chata może zawstydzać tron.
Shame the blushing throne.
Zawstydzić, bezwstydny tron.
Chór Nimf:
We keep the Tyrant conciense under,
Trzymamy się w tyranii sumienia,
We fear the Gods but not their Tunder,
Boimy się bogów lecz nie ich grzmotów,
Degenerate world, what art thou grown,
Wyrodny świecie, czym się stałeś,
When thus the cott can shame the Throne
Że prosta chata zawstydza Tron,
Shame the blushing Throne.
Zawstydza haniebny Tron.
Chór:
Hold, oh hold mad Boy,
Powstrzymaj, oh powstrzymaj szalony chłopcze
Stop, stop the fate of Troy:
Zatrzymaj, zatrzymaj los Troi:
Hold, thou mad Phaeton,
Powstrzymaj, ty szalony Featonie,
Drive no more haedlong on.
Nie pędź już dłużej na oślep.
Tumbled and swallow’d all,
Strącone i pochłonięte wszystko,
Death and graves wait thy fall.
Śmierć i groby czekają na twój upadek.
All the Gods, Bolts and Rods,
Wszyscy bogowie, błyskawice i różdżki,
Ev’ry shaft, ev’ry dart,
Każde ostrze, każda strzała
Strike at the adulterer’s heart.
Uderzą w cudzołożnika serce.
Down, down in the dark infernal cell,
Na dnie ciemnych piekielnych otchłani,
Where the damn’d groan and Furies yell,
Gdzie potępieńcy jęczą a Furie wyją,
Lust lights the hottest brands of hell.
Żądza zapala najgorętszy płomień piekła.
Akt V
Bachus:
Come, let us sing and merrily toll
Chodźcie, śpiewajmy i wesoło nućmy
The praise of the wine and the charms of the bowl.
Pochwałę wina i urok kielicha.
Let Jove and his proud host
Niech Jowisz i jego dumny orszak
Their immortal scepter boast
swym nieśmiertelnym berłem się chełpią,
Tis’ the god of the grape that rules the toast
Oto bóg winorośli co rządzi ucztą.
All, all to me, they bend the knee
Wszyscy, wszyscy, mi się kłaniają,
All, all my own true roaring boys,
Wszyscy, wszyscy, moi naprawdę hałaśliwi chłopcy,
They tune to no other joys.
Nie cieszą ich inne radości.
Have you heard the thunder rattle in the sky,
Czy słyszałeś, jak grzmi w niebie,
And seen the nimble lighting fly
I widziałeś, jak zwinna błyskawica mknie,
And not the cause divine?
I czy znasz tego boską przyczynę?
The jolly, jolly gods drink wine.
To weseli bogowie piją wino.
Trzej bachanci:
All, all snug in a jovial tipling cloud,
Wszyscy przytuleni w jowialnej, kołyszącej się chmurze,
They quaff and they laugh,
Piją i śmieją się,
With a ho,ho,ho,ho,ho,
Z ho,ho,ho,ho.....
They quaff and they laugh so loud.
Piją i śmieją się tak głośno.
Little Aeolus and Boreas,
Mały Eol i Boreasz,
And the whole mad chorus,
Oraz reszta szalonego chóru,
They bluster, swagger and roar:
Huczą, szaleją i ryczą:
All a pack of mad fellows,
Cała banda szaleńców
They burn the bellows,
Pali miechy, [1]
And thro’ the whole house out o’ door.
I wyrzuca cały dom przez drzwi [2]
Chór:
The health goes round and the poles rebound;
Zdrowie krąży dokoła i bieguny odskakują; [3]
For the gods they are got in a merry, merry knot;
Bo bogowie zebrali się w wesołym kręgu;
Whilst they blow and they huff,
Gdy oni dmą i chuchają,
They heave and the puff,
Oni wzdychają i dmuchają,
And all, and all to take of the pott.
A wszystko po to, aby wyciągnąć garniec (nocnik?). [4]
Chór:
Our foes are run, the wars are done,
Nasi wrogowie uciekli, wojny zakończone;
And all our vanish’d fears are gone;
Wszystkie nasze dawne lęki zniknęły.
Hemm’d in with peace, wall’d round with joy,
Otoczone pokojem, obwarowane radością,
Stand the unshaken walls of Troy.
Stoją niewzruszone mury Troi.
Then come, let’s join our airs divine,
Więc chodźmy, połączmy nasze boskie śpiewy,
In all the charms of Love and wine.
Wszystkie uroki miłości i wina.
On Beds of Flow’rs in Bow’rs of Bliss,
Na łożach z kwiatów, w altankach rozkoszy,
We’ll drink and revel, joy and kiss.
Będziemy pić i szaleć, bawić się i całować.
A smiling Heav’n and shining Throne,
Śmiejące się niebo i lśniący tron,
Love and empire all our own.
Miłość i władza, wszystko nasze.
[1] Sformułowanie byc może odnosi się do biblijnego proroka
Jeremiasza, który sam nazywa siebie „spalonym miechem”.
Była to metafora biblijna odnosząca się do wytapiania cennych
metali w ogniu. Jeremiasz był miechem, który podsycał ogień
do wytopu, a Izrael był rudą metalu. Miech się jednak
wyczerpał-spalił, niezdołając stopić „twardych serc”.
Podobnie jak proroctwo Kasandry wobec
nie dającej posłuchu jej przepowiedniom Troi.
[2] Metafora ryzykownego i bezrefleksyjnego stawiania wszystkiego
na jedną kartę
[3] Cytat z poezji Ambrahama Cowleya „Anacreontics - Drinking”
[4] Być może odniesienie do wulgarnego ”shit or get off the pott”-
idiom oznaczający zniecierpliwienie niemożnością lub niechęcią
podjęcia przez kogoś decyzji.
Tłumaczenie: Marta Chachulska
Opracowanie: Agnieszka Żarska
